เครื่องสูบน้ำมีทั้งแบบที่ใช้มอเตอร์ไฟฟ้า และแบบที่ใช้เครื่องยนต์ เพื่อทำหน้าที่หมุนส่งกำลังให้เครื่องสูบทำงานเพิ่มแรงดันและส่งน้ำไปตามท่อ โดยแบบที่ใช้ในบ้านส่วนใหญ่จะเป็นแบบไฟฟ้า ซึ่งจะแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่ ๆ คือ

ทำงานด้วยการหมุนของใบพัด ทำให้เกิดแรงดันจ่ายไปตามท่อน้ำ มีข้อดีที่ขนาดเล็ก หลักการทำงานที่เรียบง่าย มีชิ้นส่วนน้อย จ่ายน้ำได้ในปริมาณมาก และสร้างแรงดันน้ำได้มากพอควร ซึ่งหากต้องการแรงดันสูงก็สามารถนำหลายเครื่องมาต่อพ่วงกันเป็นทอด ๆ ได้ ปัจจุบันนิยมใช้เครื่องสูบน้ำประเภทนี้กันมาก และมีชื่อเรียกแตกต่างกันออกไปตามรูปร่างลักษณะของตัวเครื่อง เช่นเครื่องสูบน้ำอัตโนมัติ เครื่องสูบน้ำแบบหอยโข่ง ปั๊มไดโว่ เป็นต้นในสมัยก่อนการใช้เเครื่องยนต์ทดแรง มีการใช้ระหัด (rahat หริอ chain pump) ในการสูบน้ำ ซึ่งเรียกว่า การชักน้ำหรือวิดน้ำ ด้วยแรงคน แรงสัตว์ แรงกลจากลมหรือน้ำ โดยผ่านบริเวณที่จำกัดคือ รางระหัดซึ่งประกอบกับสายพานที่มีใบชักหลายใบหรือกระบอกคล้ายโซ่จักรยาน ในการชักน้ำทีละน้อย ๆ

ทำงานด้วยการชักลูกสูบเลื่อนไปมาในลูกสูบ และมีวาล์วเปิดปิดน้ำเข้าออกจากลูกสูบซึ่งจะเป็นการเพิ่มแรงดันน้ำโดยตรง ในสมัยก่อนจะนิยมใช้กันมากโดยเฉพาะในสวน ปัจจุบันไม่ค่อยเป็นที่นิยมแล้ว ข้อดีของเครื่องประเภทนี้คือสามารถสร้างแรงดันน้ำได้สูง แต่มีข้อเสียที่ให้ปริมาณน้ำน้อย และมีการสึกหรอของลูกสูบมาก

การสูบน้ำแบบใบเกลียว (Progressive cavity pump และ Screw pump) มีหลักการทำงานแบบเกลียวอาร์คิมิดีส ด้วยการหมุนเกลียวในการผลักน้ำ เครื่องสูบแบบนี้สามารถพัฒนาแรงดันสูงมากแต่ปริมาณการสูบต่ำ เหมาะสำหรับการสูบน้ำที่มีสิ่งเจือปนขนาดใหญ่ หรือมีสิ่งปฏิกูลปนอยู่มาก เนื่องจากมีความหนืดสูงต้องใช้กำลังในการผลักหรือสูบมาก